Hoe vaak hoor je van leidinggevenden en programmamanagers niet de verzuchting “ze werken niet mee”, of “hoe krijg ik ze mee?” Onder het label haalbaarheid bestuurt de programmamanager de mate van bijvoorbeeld draagvlag voor een (deel van het) programma. Zowel de haalbaarheid van de doelen als van de inspanningen valt hieronder. Eén van de genomineerde boeken voor Managementboek 2010 maakt van de gebruikelijke verzuchting zelfs een titel: Hoe krijg ik ze zover? van Jan van Setten. “Ze” zijn duidelijk de dwarsliggers van de fantastische ideeen van de leiding en hun adviseurs. “Ze” als vijand van het programma. Het lijkt de school van vroeger wel: “Ze hebben me laten zakken.”

Jezelf als centrum van de aarde

Wat mij hierin zo tegenstaat is het zo sterk redeneren vanuit jezelf. Je ziet jezelf als centrum van de aarde, de as waar alles om draait. Waarom moeten ze met jou meebewegen. Waarom is het niet omgekeerd: wat weerhoudt jou als leidinggevende of programmamanager mee te gaan met de medewerkers? Haalbaarheid gaat ook om het luisteren naar wat er leeft en vandaar uit een beweging te creëren. Daarom gaan de protesterenden op de pleinen van de wereld niet weg als een leidinggevende roept: Hoe krijg ik ze zover? Had Kadafhi het boek van Van Setten maar moeten lezen. 

Ik denk dat de programmamanager van dit decennium er niet komt door “ze” tot vijand te verheffen. Los van de slachtoffer mentaliteit die eruit spreekt, is de focus ook helemaal verkeerd. De moderne, goed geïnformeerde medewerker weet exact wat er mis is, en hoe het beter zou kunnen. Haalbaarheid is er ook voor om die energie los te woelen en te gebruiken zonder defensief taalgebruik.