Gisteren met twee ambtenaren van een gemeente zitten praten over de succesfactoren van programma’s. Spontaan riepen zij dat het vooral om de mensen gaat: zowel de persoon van de opdrachtgever (wethouder en directeur) als de programmamanager zijn doorslaggevend. “Onze nieuwe burgemeester had niets met een programma, dat tevoren erg goed liep. Daarna was het ook vlug afgelopen,” vertelden zij. Niet alleen de koppeling van een programma aan het collegeprogramma, maar ook aan een bestuurder is noodzakelijk.

Leer leven met politieke relevantie

Hun les was ook dat de ambtelijke organisatie er maar mee moet leren leven dat ze de politieke relevantie van een programma duidelijk moeten maken. Politici en bestuurders zitten niet te weachten op theoretische modellen en adviseurstaal. Wil je hen verbinden dan zul je het maatschappelijk belang moeten benadrukken. Per definitie praat je dan over maar een paar programma’s en niet over grote aantallen. Programma’s kunnen wel degelijk een verschil maken, zo was de ervaring van deze ambtenaren. Nodig is dan wel dat je deze uit de lijn haalt, anders bouw je de versnippering en vertraging weer in. Kennelijk is het zo dat een onderwerp als zorg en welzijn zonder nadere aandacht verzandt in procedures en afdelingsbelangetjes. Alleen door er een programma van te maken, wat op zich al een heidense klus is, kom je uit dat moeras. Voor mij is dat een treurige constatering, want dat wijst op een falen van de normale ambtelijke bureaucratie. En om dat te veranderen heb je ook weer een programma nodig! Zo is er wel altijd werk.