“Manipuleren heeft een negatieve klank. Door het woord te gebruiken krijg ik wel de toehoorders in een actieve stand.” Aan het woord is Ronald van Aggelen, die zich helemaal toelegt op het verantwoord manipuleren van mensen, zodat de programmamanager zijn doelen kan realiseren. Tijdens de programmatafel van Twynstra Gudde heeft hij met een groep programmamanagers van organisaties als Coca Cola, Ahold, Transavia en Twynstra Gudde het woord manipuleren van zijn kant laten zien. 

Transparant

De voorwaarde die Van Aggelen bij manipuleren stelt is: je moet transparant zijn. Manipuleren is een proces of een traject waarin je onder andere mensen en omstandigheden probeert te beïnvloeden zodanig dat je doelen dichterbij komen. In die zin manipuleren we allemaal in meerdere of mindere mate. Als we dat stiekem en achterbaks doen, dan is er sprake van manipuleren in de negatieve betekenis van het woord. Dat is niet wat Van Aggelen bedoelt.

Niet tot achter de komma

Voor de aanwezige programmamanagers was de trits: doelen stellen, focus houden en intrinsiek geloven in doelen een belangrijke mantra. Vooral de nadruk die Van Aggelen legt op vage doelen, dat wil zeggen niet vast en tot drie cijfers achter de komma, maakte indruk. Zijn argument is dat psychlogisch onderzoek heeft aangetoond dat mensen van dat soort concrete doelen in de verdediging schieten. Daarom worden ze contraproductiuef. 

Doelen voor je houden

Een andere belangrijke uitspraak van Van Aggelen was dat je doelen niet moet delen met anderen. Je moet doelen voor jezelf houden. Uit ervaring blijkt dat doelen die je bekend hebt gemaakt aan een ander, de suggestie wekken dat ze al bereikt zijn. Dus zullen ze langzamer of helemaal niet tot stand komen. Die bevinding komt absoluut niet overeen met de praktijk van vele programmamanagers. Juist vanuit de overweging van transparantie worden doelen uitgebreid openbaar gemaakt om aan ieder duidelijk te maken wat de bedoeling is. De mate van openheid hierover is een debat dat zich niet zal beperken tot één avond!

Manipuleren is dus een kernvaardigheid voor programmamanagers. Zeker in situaties waarin zij het moeten hebben van horizontale werkverbanden zonder formele hierarchie. Het gebruik van taal en houding (framing en priming) om je programmawerkelijkheid te creëren behoort ook tot de technieken om te manipuleren. De deelnemers hebben met Van Aggelen en elkaar zoveel tips gedeeld, dat velen er vandaag al mee aan de slag zijn gegaan.