Verhullend en slordig taalgebruik: ook programma’s hebben er last van. Wat dacht u van: implementeren, ontwikkelen, synergie zoeken, rekening houden met, inspelen op en vertalen van. Allemaal woorden om niet precies te willen uitdrukken wat je eigenlijk gaat doen. Coördineren of afstemmen komt bij mij op de tweede plaats: is iets voor Prorail en NS dezer dagen. Maar het allervaagst en betekenisloos is wel de term regisseren. Gebruik hiervan is volgens mij een ernstige vorm van verhulling.
Iedereen regisseur
Iedere zichzelf respecterende organisatie en programmamanager is wel een regisseur. Alle provincies, veel gemeenten, de waterschappen, veel ministeries dan wel ministers nemen een regierol op zich (dan wel eisen die op). Wat betekent die term? Bij Van Dale is de eerste hit: beheer voeren over iets waar een ander voor betaalt. In deze tijden van recessie is het niet verwonderlijk dat de overheden hun toevlucht tot regie nemen: namelijk wel iets kunnen doen en een ander laten betalen! Regie is echter ook: het beheer van een handelsmonopolie om er inkomsten van te genieten, in België: een openbaar nutsbedrijf en als vierde: het geven van aanwijzingen aan acteurs.
Aanwijzingen geven, niet betalen
Ook deze vierde betekenis zou wel eens bedoeld kunnen zijn: maar dan heb je een heel helder beeld nodig van de acteurs. Deze zijn gecast, er is een script, er is een financier en de regisseur heeft vaak pertinente opvattingen over hoe het spel gespeeld moet worden. Is dat allemaal de bedoeling van een gemeente of provincie? Het betekent niet vrijblijvend wat heen en weer pendelen, veel overleg, maar ook daadwerkelijk tot een voorstelling komen die het publiek waardeert. Ik weet niet zeker of de overheden al die consequenties nemen.
De metafoor blijft aantrekkelijk, omdat iemand anders betaalt, terwijl jezelf baasje mag spelen. Het is de ultieme bezuiniging: wel aanwijzingen kunnen geven, en niet in de portemonnee hoeven tasten.
Nog meer vervuiling
En als we dan toch bezig zijn, toch nog wat taalvervuiling. Kranten, radio en tv worden overspoeld door het woord “leuk”, een woord nog erger dan “het zonnetje” van nationale kinderjuffrouw Helga van Leur. Volgens mij betekent leuk vooral dat je zelf je gang kan gaan zonder ervoor te hoeven betalen (in de breedste zin van het woord). Lees het Kerstnummer van HP/De Tijd en een jongere over werk: “Iets waar je zoveel tijd in steekt, moet natuurlijk leuk zijn…Nuttig zijn voor de samenleving heeft voor mij geen prioriteit. ..Mijn leven moet vooral leuk zijn. Dat is het ook altijd geweest.”
Kortom, ik wens u goed gecoördineerde kerstdagen met veel “leuke” mensen die “kwalitatief goed personeel” regisseren en altijd de “actuele stand van zaken kunnen geven op dit moment.” Tot in 2010.