De opening van het PGMOpen was vandaag spetterend: Jeroen Smit vertelde in korte tijd hoe de toekomstbestendige programmaleider eruit ziet. In een paar woorden: deze doet de goede dingen. Dat criterium bestaat volgens Smit weer uit drie onderdelen: betrokkenheid, diversiteit en integriteit. Ik geef hieronder een uitwerking enigszins gebaseerd op wat Smit betoogde.

Ik sta er als persoon voor

De goede programmaleider is zeer betrokken bij de opgave waar hij/zij voor staat. De kans is groot dat de leider die voortkomt uit de organisatie zelf daarvoor de beste is en niet iemand die “job hopt” van de ene functie naar de andere, wat in het huidige mobiliteit-gedreven personeelsbeleid zeer gebruikelijk is. Zo’n mobiele leider gaat voor zijn eigen carrière en ziet een programma als opstapje voor zichzelf.

“Als de neuzen allemaal dezelfde kant op wijzen, zie je niet alles”

Vervolgens zorgt de goede leider voor diversiteit in de personen met wie hij samen de klus gaat klaren: dus geen klonen van hemzelf maar echt andere types, onder het motto als alle neuzen dezelfde kant op wijzen kijkt iedereen naar voren, en niemand opzij, naar boven of naar achteren.

“Wij liegen allemaal altijd een beetje”

Integriteit is een spier die je elke dag moet oefenen, aldus Smit. Privé en professioneel maken wij, blijkens onderzoek, een groot verschil tussen de waarden die we thuis propageren en die we in uitoefening van onze professie betrachten. Voor onze kinderen willen we dat de overheid voor goed onderwijs zorgt, professioneel helpen we klanten belasting te ontduiken (waardoor de overheid te weinig geld heeft voor goed onderwijs voor onze kinderen).

Als Jeroen Smit de toehoorders dan ook nog onder de neus wrijft dat blijkens onderzoek iedereen altijd wel een beetje liegt, krijgen de deelnemers wel een stevige spiegel voorgezet. Afhankelijk van de omstandigheden liegen we iets meer of iets minder, maar helemaal niet liegen of voortdurend maakt ons saai of crimineel.

Op een krachtige, overtuigende maar ook relativerende manier is Jeroen Smit erin geslaagd alle deelnemers aan het zesde PGMOpen met de nodige vragen en mogelijke oplossingen aan het denken en discussieren te zetten. Voor mij een inspirerende opstap naar twee verdiepende sessies.