“Wij zijn weer erg slordig geworden in het uitvoeren van programma’s. Zou het helpen weer extra trainingen voor de programmamedewerkers te organiseren?”  Dat is toch vaak een eerste uitnodiging voor een gesprek. Het slechte nieuws is dat dat te kort door de bocht is.

Geen panacee

Mijn eerste reactie op zo’n vraag is dan ook: “nee, dat gaat zeker niet helpen. Trainingen zijn geen panacee voor al uw kwalen in de organisatie.” Bij een gemeente waar dit vorige week ter sprake kwam, wisten mijn gesprekspartners achteloos te melden dat zij zelf binnen 4 weken naar een andere functie gingen, dat de gemeentesecretaris interim is en zoekt naar een permanente opvolger en dat binnenkort een nieuwe burgemeester zal aantreden. Bovendien stelden zij dat de lijnmanagers in principe geen bevoegdheden willen afstaan aan project- of programmamanagers.

Wie ligt er wakker van?

De hamvraag is in zo’n situatie wie dan eigenlijk de eigenaar is van het probleem: welke manager van voldoende niveau ligt er wakker van. Wie steekt zijn nek uit om de inspanning zoals de training te verdedigen? Wie gaat er aan werken om ook het gedrag van de managers te laten aansluiten op dat van de leidinggevenden? Wie zorgt ervoor dat de training iets van de organisatie wordt en niet van het trainingsbureau is en blijft? Bij de betreffende gemeente zouden ze eerst de instabiliteit aan de leiding moeten oplossen.

Bevoegdheden afstaan

Dan moeten leidinggevenden de consequenties accepteren: in dit geval dat het soms kan voorkomen dat de lijnmanagers bevoegdheden voor de duur van het project of programma afstaan aan iemand anders. Dat hoort nu eenmaal bij het horizontale spel van opdrachtgever en opdrachtnemer. In een indringend gesprek tussen de probleemeigenaar en de lijnmanager niet dit expliciet aan de orde komen. Gebeurt dat niet dan hoef je verder niets van trainingen en andere mooie voornemens te verwachten.