Programma’s bij de overheid hebben toch een zekere spanning. De doelen zijn langere termijn: minder CO2 uitstoot in 2020, minder files in 2015, enz. Daar tegen over staat de druk van de korte termijn: in maart zijn er gemeenteraadsverkiezingen, volgend jaar tweede kamerverkiezingen. De bestuurders die met overheidsprogramma’s bezig zijn worden dan herkozen. Er komen nieuwe volksvertegenwoordigers, er komen nieuwe bestuurders. Die zullen ongetwijfeld met andere opgaven en doelen komen. Wat doe je als programmamanager? Vasthouden aan de eenmaal afgesproken doelen, of meebewegen met evt. nieuwe doelen die politici stellen?
Amersfoort Vernieuwt
Dit dilemma speelt bij mij door mijn hoofd wanneer ik luister naar het verhaal dat wethouder Jelle Hekman van Amersfoort vertelt aan de programmatafel van Twynstra Gudde over het programma Amersfoort Vernieuwt. Dit programma is een uitvloeisel van het collegeprogramma zoals na de vorige verkiezingen is vastgesteld. Allerlei activiteiten die de gemeente Amersfoort onderneemt in een paar geselecteerde wijken zijn gebundeld en worden als een programma benaderd. Daarbij is het nieuwe dat niet alleen de fysieke opgave (renovatie, nieuwbouw) wordt meegenomen maar ook sociale en economische doelen. Dus minder achterstand, meer participatie, meer integratie en meer economische activiteiten. Het programma is bewust op verzoek van de gemeenteraad uitgebreid met de sociale en economische doelstellingen. Looptijd is tot 2020. Ook woningcorporaties hebben de doelen onderschreven en werken mee door belangrijke projecten zelf uit te voeren.
Geen technocratische werkelijkheid
Voor het bereiken van de doelen is het uitermate belangrijke dat het programma doorgaat. Ook naar financiers zoals het ministerie van VROM, de provincie en andere subsidiënten moet je zeker uitstralen dat je doorgaat. Naar de corporaties zou het gezichtsverlies zijn als het nieuwe college van B&W een streep door het programma zou halen. Toch kan je niet verwachten dat altijd alle programma’s koste wat het kost doorgaan. Nieuwe partijen hebben andere prioriteiten, zo werkt democratie nu eenmaal. Programma’s zijn geen technocratische werkelijkheid, maar een politieke-bestuurlijke.
Ruimte voor de nieuwe wethouder
Tijdens de programmatafel van vandaag hebben Hekman en zijn programmamanager Waldo Ramsoender hun licht laten schijnen over deze problematiek. Volgens de tafelgenoten zou de rol van de programmamanager er een moeten zijn van professionele en loyale adviseur van de wethouder. Zijn timing moet perfect zijn, zijn contacten met het veld transparant en zijn kennis van de details groot. Daarbij moet hij/zij zich rekenschap ervan geven dat de nieuwe wethouder niet op hetzelfde tempo zit en ook de samenhang met andere projecten en programma’s wil zien. Geen details, maar een globaal verhaal met ruimte voor de nieuwe wethouder om zijn/haar eigen invulling te doen.