Mooie plannen en onbewuste besluiten

Interessante discussie vrijdag. In een programma maak je mooie plannen, voortgangsrapportages en dat soort dingen. Beslissen doen mensen op gevoel en meestal onbewust: dus ook de beslissingen binnen en over programma’s verlopen snel en onbewust. Dan zijn die documenten toch overbodig? Dat was de prikkelende stelling.

Economie en psychologie

De economie veronderstelt bewuste, afgewogen keuzes van mensen, waarbij zij alle alternatieven op een rijtje zetten en dan de voor hen meest voordelige kiezen. De praktijk van psychologisch onderzoek wijst echter uit dat veel keuzes onbewust worden gemaakt. Mensen steken achteraf veel energie in het rechtvaardigen van reeds gemaakte keuzes. Bovendien blijken veel keuzes door de manier van formuleren en presenteren al voorgebakken te zijn. 

De vraag die mijn collega aan een groep geïnteresseerden stelde, was dan ook: als mensen vooral onbewust besluiten, waarom dan al die energie en aandacht voor programmaplannen? Waarom dan systematische analyses en voortgangsrapportages? Puur voor de show?

Toegang, toon, taal en timing

Wij kwamen tot de volgende reacties. Voor officiële besluiten gelden toegangsvereisten. Die zijn te vinden in allerlei procedures en formulieren die gevolgd en ingevuld moeten worden om aan tafel te mogen komen. Plannen en voortgangsrapportages beantwoorden daaraan. 

Ook verwerft een programmamanager autoriteit met het opstellen van een programmaplan, voorzien van gewichtige risicoanalyses, onderbouwend onderzoek van gerenommeerde bureaus, en besproken in allerlei voorbereidende gremia (dus draagvlak). Pas dan komt de programmamanager met zijn plan op de agenda en in de vergadering. Dan komt het op zijn toon, taal en timing aan om de balans door te laten slaan. 

Programmamanager let op context 

Kortom, alles wat we in methoden en aanpakken vertellen is noodzakelijk, doch niet voldoende om een positief besluit te krijgen. Daarvoor is een zeer vaardige programmamanager vereist die al voor de officiële vergadering met belangrijke actoren gesproken heeft, en die de setting van de vergadering naar zijn hand zet door de sfeer te beïnvloeden, de tafelschikking te veranderen, en door de besluiten op een slim rijtje te zetten. Manipuleren in de neutrale betekenis van het woord: naar zijn hand zetten zodat de gezamenlijk gewenste doelen bereikt worden.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.