Met Jo Bos van Phaos heb ik een zeer inspirerend gesprek gevoerd over de verdere ontwikkeling van programmamanagement. Wij zijn allebei van mening dat de kinderziekten voorbij zijn: er is ons inziens weinig beheofte meer aan de ontwikkeling en standaardisatie van methoden. Het gaat nu om de ontwikkeling van praktijkervaringen tot nieuwe inzichten: via kennissen naar kennis.

Ontmoeting van professionals

Dat is ook het thema van de PGM Open 2012 die Phaos en Twynstra Gudde samen in februari 2012 organiseren. Centraal daar staat de ontmoeting van alle professionals die met programma's bezig gaan of zijn. Vanuit de stelling dat mensen programma's maken of breken, niet methoden. In de komende jaren zal het volgens ons gaan om het verzamelen en vastleggen van de inzichten en ervaringen van de professionals. 

Dat moet volgens mij niet gaan leiden tot allerlei dikke handboeken met voorschriften en procedures. Tot nu toe kijken we veel te technocratisch naar bijvoorbeeld de competenties van de programmamanager of de normering van programmamanagement. Bovendien is het opstellen van een NCB- of een ISO-norm een internationaal onderhandelingsproces geworden. Dat wordt gekenmerkt door geven en nemen en leidt vaak tot het toevoegen van allerlei kenmerken en niet tot het schrappen ervan. Voor je het weet krijgt een jurist of controller deze gecumuleerde ervaringen in handen en denkt dat deze ervaringen altijd in volle omvang bij iedereen in elke situatie aanwezig moeten zijn. 

Variëren naar plaats, tijd en opgave

Dat is een misverstand. Essentieel is nu juist het vasthouden van de kern en het variëren naar plaats, tijd en aard van de opgave. Essentieel is dat de professional open staat voor al deze zaken. Hij/zij moet met anderen samen op zoek naar mogelijke antwoorden. De kern is een basistaal. Van daaruit gaan mensen in wisselende coalities binnen en buiten de organisatie op pad. Zij werken samen omdat ze gedreven worden door de inhoud, zij hebben weinig behoefte aan hiërarchie en zijn in staat op een stimulerende manier elkaar te beïnvloeden.

Dat is de toekomst en zo sturen we de toekomst. Duurzame samenlevingsvormen en bijpassende werkorganisaties kunnen via programmamanagement ontstaan. Dat wordt onze opgave.