“Waarom zeggen jullie in je boek niets over LFA (Logical Framework Analysis)?” Dit commentaar levert Carolien de Monchy die ons boek Sturen op Samenhang bespreekt voor Managementboek (Managementboek). In onze opdrachten op de Nederlandse Antillen zijn we LFA veel tegengekomen. Ik zal proberen tegemoet te komen aan deze opmerking.
LFA wordt veel gebruikt voor internationale projecten in de ontwikkelingssamenwerking. De techniek helpt om een overzicht te krijgen in doel, resultaat, planning en monitoring van (ontwikkelings)projecten. Op 1 of 2 A4tjes krijgt daarmee een financier snel inzicht in de opzet van een project. Ook degenen die bij het project betrokken worden kunnen ermee op de hoogte gehouden worden van de voortgang van een project.

Hoe werkt de LFA?

Stap 1: Veel opstellers van een LFA beginnen met het ontwerpen van een “probleem-boom”. Begin bij het centrale probleem en hang vervolgens de oorzaken van dat probleem eronder. Elke oorzaak wordt op zijn beurt weer voorzien van oorzaken op de rij eronder. Op deze manier ontstaat een “boom”. Omdat de oorzaken in negatieve termen worden verwoord, ontstaat vanuit de onderkant van de boom een causale redenering van effecten naar oorzaken naar het uiteindelijke probleem. Vervolgens kan je de verwoording van de problemen in positieve termen formuleren, zodat een doelenboom ontstaat. Resultaten worden duidelijk, en vervolgens denk je na over de activiteiten die nodig zijn om de resultaten te maken en de input die je nodig hebt om de activiteiten mogelijk te maken.
Stap 2: kijk welke indicatoren gebruikt kunnen worden om de voortgang te meten.
Stap 3: welke assumpties heb je gedaan die de relatie tussen oorzaak en gevolg beinvloeden (bv., voldoende onderwijzers om kinderen op te leiden). Deze zijn even zovele risico’s die het succes van je project bedriegen.

Deze methode biedt een logisch handvat om goed na te denken over doelen, effecten, resultaat en middelen voor je project. Ook het meten van de voortgang en de risico’s die kunnen optreden worden goed zichtbaar. In die zin helpt de LFA de doelen van een programma te identificeren. Als je los zou laten, dat elk project een eigen doel heeft en dat elk doel maar één resultaat heeft, kan je deze techniek ook gebruiken om een doelenboom voor een programma op te zetten. Het komt er dan op aan een goede probleemanalyse te hebben waarin meervoudige relaties kunnen bestaan tussen doelen en resultaten. Tot nu toe heb ik echter nog geen (ontwikkelings)programma’s gezien die deze samenhang op programma-niveau goed en overzichtelijk in beeld brengen.