Keuze voor programma

Straks in een MT de discussie of ze van de opgave Duurzaamheid een programma moeten maken. Ik denk dat voor zo een keuze vijf criteria een rol spelen:

  • Doelen nastreven
  • Nieuwheid van de opgave
  • Politieke of maatschappelijke aandacht
  • (nog) Geen ruime expertise voor handen
  • Meer partijen die samen doelen willen nastreven 

Doelen staan voorop

In zijn algemeenheid doen organisaties programma’s als het gaat om het samenhangend nastreven van doelen. Dat zijn gewenste situaties in maatschappij of organisatie, bv minder recidive of meer marktaandeel  Dat sluit die opgaven uit, die tot één of meer resultaten leiden. Die kan ik namelijk als project(en) doen, dus sturen op resultaat, tijd en geld. Bijvoorbeeld de installatie van allerlei apparatuur in alle politiebureaus of de invoering van één alarmnummer of één meldkamer in elke regio.

Maar als je zoiets als meer duurzame producten en processen in de organisatie voor het eerst doet, nog geen expertise hebt opgebouwd dan is er alle reden voor om de schaarse capaciteit en kennis te verzamelen onder de vlag van een programma. Dat bundelt en geeft de medewerkers de kans hun kennis te ontwikkelen.

Maatschappelijke aandacht

Ook kan het zijn dat iedereen ernaar kijkt (bv minister, politieke partijen, belangengroepen, bewoners, leden van een vereniging, ed). Ook dat is voor mij een valabele reden om er een programma van te maken. Tenslotte zou ook de afhankelijkheid tussen partners een criterium kunnen zijn: alle partijen hebben een stukje van de legpuzzel in handen. Bijvoorbeeld als het doel zou zijn meer leefbaarheid in de wijk dan heb je de gemeente, corporaties, de politie, buurtverenigingen en scholen nodig. Ook daarvan zou je een programma kunnen maken om het totaal samenhangend te besturen. Leidraad voor mij is zuinigheid met programma’s omdat je, als je voor elke bijzondere opgave meteen een programma inricht, je bezig bent de lijn of staf te vervangen. Dat speelt zeker als het programma een doel heeft dat betrekking heeft op het primaire proces van een organisatie, in termen van de balanced scorecard met financiën en/of klanten. Het is minder bezwaarlijk als het om de werkwijzen of kennis van de organisatie gaat. Dan zit je meer in de secundaire processen van de organisatie. Die concurreren altijd minder met de primaire processen.