Met studenten van de AOG-leergang strategisch programmamanagement (SPM) heb ik deze week van gedachten gewisseld over het professionaliseren van programmamanagement.

SPM is een leergang waar managers naast hun werk als lijn-, project- of programmaleider theorieën opdoen rond het managen van programma’s.

De ideale organisatie voor programma’s…..

Het mooie van een dergelijke leergang is dat mensen uit de praktijk gaan werken aan theoretische concepten en aan de toepassing ervan in hun eigen werkomgeving. Met zijn allen hebben we geprobeerd de ideale organisatie te omschrijven. De organisatie waarin het doen van programma’s geen “last” heeft van de kenmerken van die organisatie, ziet er als volgt uit: de strategie is gericht op de lange termijn, komt bottom-up tot stand, heeft de kenmerken van een matrix-organisatie, werkt met gemotiveerde en ambitieuze mensen in flexibele en heldere systemen, in een open sfeer waar fouten maken wordt geaccepteerd, waar medewerkers aanspreekbaar zijn op gemaakte afspraken  en waar de managers zich dienend opstellen.

Vervolgens hebben de deelnemers met bovenstaand beeld voor ogen geprobeerd een programma vorm te geven om deze gewenste organisatie te bereiken. Dat bleek een zware opgave, want al gauw werd duidelijk dat je niet alles tegelijk kan aanpakken, omdat het programma of de opgave anders veel te ingewikkeld wordt.

…..bestaat niet in Nederland

Enige conclusies in mijn eigen woorden:

• vermijd een ambitie waarin de woorden programma of programmatisch voorkomen. Richt je op het probleem dat aanleiding is voor de opgave. Bijvoorbeeld: een te grote afstand tussen beleid en uitvoering of tussen bestuur en ambtenarij.
• de gevraagde opgave kan je aanpakken als een veranderprogramma. Dus een goede diagnose is noodzakelijkj alsmede een hefboom waarvan je vindt dat dat de trigger is waardoor veel aspecten van de organisatie gaan bewegen in de gewenste richting. Bijvoorbeeld is zo’n hefboom het verlangen van medewerkers om samen te werken met collega’s in andere organisatieonderdelen.
• realiseer je ook dat beleidsprogramma’s baat hebben bij gunstige condities in de bestaande organisatie. In sommige gevallen kan je bijvoorbeeld gemoderniseerde systemen of matrix-achtige constructies via zo’n beleidsprogramma realiseren.
• de ideale organisatie bestaat bij mijn weten niet in Nederland, maar het is wel goed om erover na te denken.