In een intrigerende column van Japke-d. Bouma vorige week in de NRC: Het DNA van de organisatie. Elke week neemt de auteur woorden en begrippen uit de advies- en managementtaal op de hak. Het DNA van de organisatie moest het dit keer ontgelden. 

Genen zijn wat zij zijn

Terecht schrijft zij dat het DNA van bedrijven alleen maar positieve zaken bevat, en dat is onwaarschijnlijk. Sterker nog: genen en de biologische evolutiue zijn waardenvrij, dus noch goed noch slecht. Zij zijn wat zij zijn.

Zij vervolgt haar artikel met de constatering dat het DNA statisch is, en vastligt. Dat geldt misschien één persoon, hoewel de moderne wetenschap daar ook al inbreuken op maakt, zoals het bericht over de baby met genen van drie ouders bewijst. Maar over generaties heen verandert DNA echt wel, doordat de omgeving verandert en door andere specialisaties en voortbrenging. Dus het DNA van organisaties (als zo’n metafoor door te zetten is), kan veranderen door de instroom van nieuwe medewerkers. Alleen deze veranderingen gaan langzaam en zijn van veel factoren afhankelijk.

Geen DNA van de organisatie, wel van de medewerkers

Ook is niet gezegd (zoals de auteur wel doet) dat iedereen in de organisatie hetzelfde DNA zou moeten hebben: het gaat eerder om dominante kenmerken van medewerkers in gedrag en cultuur, maar er zullen altijd mensen zijn die afwijken van de gemiddelden. De broodnodige diversiteit bestaat in een organisatie wel degelijk, alleen is deze niet puur wetenschappelijk aan te tonen en vervolgens succesvol te manipuleren. Net als in de evolutie zullen we moeten experimenteren, met vele mislukkingen en fouten. Maar uiteindelijk denk ik dat de organisatie weliswaar uit mensen bestaat, maar dat deze niet zodanig met elkaar verweven zijn dat dat leidt tot één DNA zoals bij levende organismen. Daar gaat de metafoor de mist in.