De jeugdsector in Amsterdam moet op de schop. Wethouder Asscher heeft de oorlog verklaard aan het monstrum van regels en instanties dat de politici zelf hebben gecreëerd: veelbetekenend Operatie Frankenstein genaamd. Doel van de operatie is het systeem van de jeugdzorg effectiever en efficiënter te laten verlopen. 

Aanbod deugt niet

De sector kenmerkt zich door het optreden van vele instanties zoals het bureau jeugdzorg, welzijnsinstellingen, scholen, Justitie, de gemeente en het Rijk. Uit Amsterdams onderzoek blijkt dat er vele miljoenen omgaan in de ‘hulpverleningsindustrie’, zoals Asscher de welzijnssector noemt, deugt het aanbod niet. Er vallen nog steeds te veel Amsterdamse gezinnen buiten de boot of er wordt in multi-probleem-gezinnen chronisch door hulpverleners langs elkaar heen gewerkt. 

Bureaucratische strijkstok

Problemen in de sector zijn in het verleden kleinschalig aangepakt met telkens verbeteringen op verbeteringen gestapeld.  Bovendien kost de uitvoering van het beleid handen vol geld. En als dat nu goed terechtkwam en efficiënt gebruikt werd, maar dat is lang niet altijd het geval.  Er blijft nog te veel aan de bureaucratische strijkstok hangen. En het subsidiestelsel is onnodig ingewikkeld. 

Kan je een dergelijke ingewikkeld systeem waarin elke partij maar een klein stukje van de puzzel in handen heeft effectiever en efficiënter maken? Kan je daar een programma van maken?

Trektocht door de jungle

Volgens mij wel. Dan moet je de doelstellingen echter gemeenschappelijk maken met alle partijen. Je zult op dit moment het totaal aan ingrepen niet kunnen overzien. In dat geval is het noodzakelijk met alle partijen af te spreken dat je het eens bent over de richting van de veranderingen, en dat je tijdens de trektocht met elkaar de weg gaat banen door het oerwoud. Een programmamanager is dan meer een gids die samen met de leden van de groep zich een weg baant naar het doel. Pas tijdens de tocht worden de concrete doelen helder. Kern is dat alle deelnemers vertrouwen hebben in elkaar en in de manier van werken.

In de metafoor van de trektocht door de jungle past dat kleine stappen worden gezet, kijken of het de goede richting betreft en doorgaan als dat zo is, of terugkeren naar het uitgangspunt indien dat niet het geval is.

Wel kompas, geen tom-tom

De programmamanager is geen loods die een routekaart heeft van de wegen en de bestemming. Ook het idee van een grand design aan het begin kan je vergeten. Misschien moet je daarom de term “manager” maar vergeten en eerder spreken van “expeditieleider”, wel met een kompas en andere navigatie instrumenten, maar geen tom-tom. Wel met het vertrouwen van de reisgenoten, op basis van zijn persoonlijkheid maar niet op basis van zijn kennis van alle oplossingen in de sector.