Programma’s zijn er uiteindelijk om uit te voeren. Gisteren kwam ik in gesprek met een collega-adviseur die vond dat we in onze programma-aanpak te weinig aandacht besteden aan het afdoende regelen van de middelen met de staande organisatie. In het algemeen falen strategieën, zo stelde hij, omdat de uitvoering schort: (programma)managers en hun opdrachtgevers verzuimen capaciteit en geld voor hun klus te regelen en vervolgens erop te sturen dat deze ook op tijd beschikbaar komen.
Categoriearchief: Besturen
Batenmanagement bij programma’s
Onlangs heeft een student mij gevraagd waarom wij in ons boek Sturen op Samenhang geen aandacht besteden aan benefit- of batenmanagement. Dat was indertijd nog niet zo’n hot topic. We kunnen het echter gemakkelijk plaatsen onder het besturingscriterium van de doelgerichtheid. Daar gaat het er namelijk om zicht te krijgen op onder andere de realisatie van doelen (effecten, baten).
Geen interesse in effecten
Ministeries hebben geen idee van het effect van subsidies. In de NRC van afgelopen vrijdag dit verontrustende bericht: subsidies en effecten. In totaal gaat er 6 miljard aan subsidies om. En dat waar de regering 18 miljard wil bezuinigen. Je zou zeggen: schrappen die subsidies, dan zijn we op een derde van onze opgave!
Baten realiseren
Baten management (benefit management) hoort bij programma’s doen zoals een hart bij een goed functionerend lichaam. Zonder baten geen programma. Vanuit die gedachte heeft de IPMA interessegroep programmamanagement de kwartaalbijeenkomst van woensdag 9 maart ingericht. Robert Westering van Logica heeft ruim 20 deelnemers meegenomen in de wereld van benefiit management. Hij maakte daarbij gebruik van literatuur (Daniel en Ward) en een case van Tata Steel. Conclusie van een van de deelnemers: het klopt in theorie als een bus, maar in praktijk als een zwerende vinger.
Ze als vijand
Hoe vaak hoor je van leidinggevenden en programmamanagers niet de verzuchting “ze werken niet mee”, of “hoe krijg ik ze mee?” Onder het label haalbaarheid bestuurt de programmamanager de mate van bijvoorbeeld draagvlag voor een (deel van het) programma. Zowel de haalbaarheid van de doelen als van de inspanningen valt hieronder. Eén van de genomineerde boeken voor Managementboek 2010 maakt van de gebruikelijke verzuchting zelfs een titel: Hoe krijg ik ze zover? van Jan van Setten. “Ze” zijn duidelijk de dwarsliggers van de fantastische ideeen van de leiding en hun adviseurs. “Ze” als vijand van het programma. Het lijkt de school van vroeger wel: “Ze hebben me laten zakken.”
Doelen en streefcijfers
Een verbijsterend bericht in de NRC (Download Tmp-15135) van vorige week: minister Schippers weet nog niet zo zeker of ze het aantal zelfmoorden met 5 percent kan terugdringen. Zij zegt: “Streefcijfers moeten realistisch zijn, te meer daar dit cijfer voor de tweede keer niet is gehaald.” Elders in dezelfde editie van de NRC komt Ben Tiggelaar aan het woord: zijn boodschap is dat ambitieuze doelen alleen maar worden gehaald door kleine stapjes te zetten en dat langdurig volhouden. Een programmamanager die dat voorstelt kan op hoongelach bij bestuurders en politici rekenen, vrees ik. Kennelijk zijn er serieuze mensen op de departementen en in het parlement die streefcijfers voor zelfmoorden prettig vinden.
Bonnenquota middel, geen doel
De quota voor het uitschrijven van bonnen zijn door de minister van Justitie en Veiligheid afgeschaft. Hoofdcommissarissen willen daar niet zomaar van af: Dordrecht denkt namelijk dat deze wel degelijk helpen om de veiligheid te bevorderen. Dus zegt de betreffende hoofdcommissaris dat hij de agenten op het handhaven van veiligheid en specifiek op het aantal bonnen zal aanspreken in functioneringsgesprekken. Tegenstanders stellen dat bonnen uitschrijven geen doel in zichzelf moet worden. Het is interessant hoe zo’n discussie verloopt.
Communicatie en sturing
In een beleidsnota van een gemeente lees ik dat de leiding programmamanagement op dit moment vooral als instrument voor communicatie ziet. Daar wil men vanaf en er een sturingsinstrument van maken. Ik ben dan geïntrigeerd door zo’n opmerking. Wat bedoelt men met communicatie en waarin gaat sturing verder? Tenslotte zou het zo maar zo kunnen zijn dat communiceren ook sturen is.
Het opvallende is dat deze gemeente zeer ambitieus is. De communicatie met de leden van het college is verbeterd, de beleidscyclus wordt van begin tot het einde doorlopen. Dankzij een goed bestuurlijk overleg is de samenwerking tussen voorheen versnipperd werkende afdelingen verbeterd. Als ik dat zo hoor, Is mijn eerste reactie: “tel je zegeningen.”
Ruimte voor risico’s
“Binnen RWS heerst een cultuur van risicomijdend gedrag. Als gevolg van de huidige afrekencultuur kiezen mensen snel voor een veilige inschatting.” Ik lees dat in een boekje over risicomanagement. En het citaat komt uit de pen van Ingwer de Boer, hoofdingenieur-directeur Ruimte voor de Rivier. Zo’n zinsnede maakt heel nieuwsgierig hoe het programma Ruimte voor de Rivier dan eigenlijk met risicomanagement is omgegaan. Want laten we wel wezen: het is behoorlijk schrikken van wat er allemaal komt kijken bij risicomanagement. En bovendien valt dan het woord “beheersen” wat ook al zo’n claim van maakbaarheid en afdwingbaarheid legt.
Meer dan de som
SOM, ofwel Strategisch Omgevings Management. Zo noemt mijn collega Marc Wesselink de manier van stakeholdermanagement die hij met een stel collega’s heeft ontwikkeld. Hij heeft dat vastgelegd in het onlangs uitgekomen Handboek Strategisch Omgevingsmanagement. Volgens mij de eerste poging om zo’n belangrijk onderwerp als stakeholdermanagement systematisch en principieel in een boek vast te leggen.
Marc heeft de kans gekregen om voor het Rotterdams Havenbedrijf zijn aanpak toe te passen op de aanleg van Maasvlakte II. Het succes ervan is dat er tegen het voornemen om deze grootschalige ingreep te doen zegge en schrijve één bezwaarschrift is ingediend.