Vandaag met twee opdrachtgevers van programma’s gesproken over de betekenis van programmasturing. Zij hadden zelfs twee uur beschikbaar, terwijl er zeker ook allerlei andere belangrijke, en wellicht urgentere zaken rond bezuinigingen en kabinetsformatie te bespreken waren. Dat je die tijd er voor over hebt, is op zich een belangrijk teken dat een organisatie echt wat wil met programma’s en programmasturing. Oorspronkelijk was deze organisatie met programma’s begonnen om de samenwerking van hun uitvoeringsorganisatie met andere organisaties in de beleidsketen sterk te verbeteren.

Assumpties

We kwamen echter te praten over programmasturing en enkele onderliggende assumpties daarbij. De eerste was dat de inhoud van een programma toch zeker hypotheses omtrent de werkelijkheid bevatten: we veronderstellen dat bepaalde interventies leiden tot gewenste effecten. Maar je moet als opdrachtgever rekening houden met het feit dat dat niet voor honderd percent bewezen hoeft te zijn. De situatie in en rond een organisatie hoeft uiteindelijk niet te verbeteren, hoe goed je er ook over hebt nagedacht.

De tweede is dat je doel samenwerking kan zijn maar samenwerking is ook een voorwaarde om succesvol programma’s te doen. Die samenwerking wordt op haar beurt aanzienlijk bevorderd als partijen op een open manier informatie met elkaar delen. Dat is een conditie waar deze opdrachtgevers voor moeten zorgen, en die niet automatisch aanwezig is in veel organisaties (“Dat zit niet in onze cultuur”, was een eerste reactie). 

Apart vak

Aan het einde hebben we nog even gesproken over de belangrijkste conclusies die zij trokken. De eerste sloeg op henzelf: opdrachtgeverschap is ook nog een apart vak. Daar moet je bij de keuze van een programma eigenlijk ook rekening houden. Deze organisatie gebruikt tot nu toe de term portefeuillehouder, maar de managers vinden dat dat nog te veel afstand uitdrukte. De term opdrachtgever geeft volgens hen veel beter aan dat het om een actieve betrokkenheid van de leiding gaat.

De tweede was dat de genoemde samenwerking voor een groot deel door de persoon van de programmamanager bevorderd kan worden en dat zij bij de selectie van een programmamanager daar beter op zouden moeten letten. Je hebt een programmamanager met een open opstelling en inlevingsvermogen in andere partijen nodig. 

Tenslotte erkenden zij dat je voor bepaalde organisatorische arrangementen in programma’s zult moeten accepteren dat iemand anders iets te zeggen moet krijgen over een deel van jouw organisatie. Dat is soms wel even heftig slikken. Maar ja, je had toch met zijn allen afgesproken om doelen te behalen?