Deze week legde Jo Bos mij de vraag voor wat programmamanagement na de ruim tien jaar van praktijk heeft opgeleverd. Als ik het kernachtig moet samenvatten, komt het neer op volgende drie inzichten bij praktijkmensen: – focus vormen gedragsveranderingen en niet alleen voorzieningen – de programmamanager komt van Venus – het programma loopt op rolletjes als de rollen goed bezet zijn.

Gedragsveranderingen

Programmamanagement is opgebloeid als reactie op projectmanagement. Veel organisaties hadden het gevoel dat de projecten goed waren afgelopen, en toch knelde er iets. Opdrachtgevers bleven ontevreden, omdat de gewenste effecten niet optraden. Vaak werden programma's als panacee opgevoerd, maar vaak bleven die ook weer steken op veel projectmatige instrumenten en tools. Voor het nastreven van doelen zijn andere interventies nodig dan voor het realiseren van producten. Bovendien is het inzicht ontstaan dat de invloed van één organisatie op doelen veel ineffectiever was dan samen op te gaan met andere organisaties. Bijvoorbeeld bij de aanpak van de leefbaarheid in wijken het samen opgaan van gemeenten, corporaties, scholen, justitie en wijkverenigingen.

Venus

Er is ook vaak de fout gemaakt om een programmamanager als een supermacho neer te zetten. Vanuit de traditie van projectmanagement ook garanderen dat de doelen wel even voor elkaar zullen komen. In tegenstelling tot het maken van oplossen moet een programmamanager veel meer verschillende interventies uitproberen om een beetje dichterbij te komen. De projectleider maakt oplossingen en kan stoer lineair en als een Bokito het projectresultaat erdoor drukken: Mars. De programmamanager moet multi-tasken en veel communiceren: Venus.

Rollen en rolletjes

Tenslotte is het inzicht wijdverbreid dat de programmamanager het alleen niet redt. Der ol van opdrachtgever moet in eerste instantie goed bezet zijn en samen moeten zij ervoor gaan. Maar ook de rol van de projectleider en lijnmanager moet vervuld worden anders gaat het mis. Naast de persoon van de programmamanager moeten ook de andere personen in dit spel hun rol spelen, anders treden de benefits van programmamanagement niet op en hebben we alleen weer meer planningen, voortgangsrapportages en chefs. Op het PGMOpen zullen deze opbrengsten in verschillende toonaarden de revue passeren.